Interview met de imkers Els Hoksberg en Ramon Brugman op 6 oktober 2023 bij de Rietmeen.

Wat kunnen ze me vertellen over de “bloemetjes en de bijtjes”. Eerst even wat leuke “plaatjes” schieten. We waren er tussen 18.30 en de 20.00 uur en we zaten gezellig in de kas, want het hoofdgebouw was al gesloten.

Wat leuk dat jullie imkers zijn. Ik wist niet dat hier honing gemaakt werd. Wanneer hebben jullie de eerste honing geproduceerd?
Om imker te kunnen zijn heb je eerst een opleiding nodig. We hebben allebei een opleiding tot imker gevolgd in Uddel bij “De vierkante korf”. De bijenstand van de Rietmeen is tijdens burendag 2017 officieel geopend en toen hadden we ook onze eerste honing.

Hoe zijn jullie in aanraking gekomen met de bijen hier bij de Rietmeen. Stonden de kasten bijvoorbeeld eerst ergens anders?
Els en haar vriendin Wil (zij is helaas overleden) kregen in de cursus allebei een volkje om te verzorgen en daarmee zijn ze begonnen op de Rietmeen. Els heeft met Wil samen deze hobby omarmd. Ramon had een bijenvolk in Nunspeet. Dat bleek achteraf niet altijd handig want je moet je volk verzorgen. Hij is daarom overgestapt naar de Rietmeen, wat voor hem een stuk dichter(bij) was.

Zijn er verschillende soorten bijen en produceren die bijen allemaal dezelfde honing of verschilt dat aanmerkelijk?
Er zijn in Nederland 361 bijensoorten en daar horen dan ook de wilde bijensoorten bij. Eén van die soorten is geschikt om honing te produceren. De Carnica, de zwarte bij en de Buckfast-bijen zijn de meest voorkomende honing producerende bijenrassen van Nederland en geschikt voor ons klimaat. De smaak van de honing wordt bepaald door de leefomgeving van zo’n 3 km. Als je kast bijvoorbeeld in de Betuwe staat tussen de kersenbloesem dan zullen ze daar hun nectar vandaan halen. Je hebt ook boshoning en die is doorgaans wat donkerder van kleur.

Hoe kom je aan een bijenkoningin? Vliegt die langs of zo en moet je de ergens kopen of vangen?
Het volk regelt dit zelf door speciale koninginnencellen aan te maken.

Wat is versneden honing?
Versneden honing is aangelengde honing en soms zijn er suikers aan toegevoegd. Je mag deze honing niet natuurlijk of biologisch noemen en hij is doorgaans wat goedkoper in prijs.

Wat doen imkers nu precies?
Imkers verzorgen die bijenkorven. Els is de actiefste van de twee. Ze heeft meerdere bijenkasten die zij verzorgt. Ramon heeft twee bijenvolken. Els produceert ongeveer 20 kg en Ramon 2kg.

Wat moet je weten over bijen?
Honingbijen zijn belangrijke insecten voor de bestuiving van bloemen, voedselgewassen en wilde planten. Een bijenvolk bestaat uit ongeveer 50.000 bijen in één kast. De koningin legt alleen eitjes. Bijen scheiden feromonen uit. Hiermee communiceren ze. De bijen sturen de koningin. Ze heeft haar eigen geur, waardoor de bijen weten waar ze bij horen. Ze beginnen doorgaan als poetser, dat is de raat schoonmaken en de koningin bepaald of de raat schoon genoeg is om een eitje in te leggen, daarna word je werkster en zo hebben ze nog meer taken. De bijen hebben een leefomgeving van zo’n 3 km vanaf de bijenkorf. Ze zoeken nectar, stuifmeel en hiermee bevruchten ze planten en bloemen en gewassen. De koningin wordt bevrucht door er een mannetjes-bij (dar), ze paren in de lucht. Als de koningin eenmaal bevrucht is dan kan ze duizenden bevruchte eitjes leggen.

Hebben jullie altijd speciale kleding aan?
Als je dicht in de buurt komt van de bijenkasten dat trek je handschoenen, een speciale jas aan en de hoed met dun gaas erover heen om jezelf te beschermen tegen bijensteken. Op zich steekt een bij niet maar als hij zich in het nauw voelt of als hij zich bedreigd voelt dan steekt de bij en blijft de angel in de huid zitten. Daarna sterft de bij. Als je in de korf wilt kijken naar de stand van de honing kun je er rook in blazen om de bijen te verjagen. Van rook krijgen ze prik in de ogen en gaan ze opzij.

Hoe maken bijen was (Bijenwas)?
In het achterlijf van de bij zitten schubben. Daartussen wordt een was geproduceerd. Els verzamelt alleen de oude was die niet meer gebruikt wordt. Schoongemaakte was is nog te gebruiken voor veel doeleinden o.a. het maken van kaarsen of bijenwasdoeken.

Wat is het favoriete gerecht waar veel honing voor nodig is?
Els bakt Cruesli koekjes met honing. Haar favoriete boterhambeleg bestaat uit een laagje honing met pindakaas en banaan. Ramon bakt Victoriakoeken met honing en veel boter. Niet te versmaden.

Doen jullie nog andere taken bij de Rietmeen?
Ramons favoriete plek is bij de bijenvolkjes. Els doet naast het bijenvolk ook nog hand en spandiensten bij paddenpoel aanleggen, ze heeft de “bibliotheek” ingericht en ze kijkt uit naar de woensdag als de vrijwilligers onder elkaar ervaringen delen en met elkaar plezier maken.

Waarom mogen kinderen onder de 1 jaar geen honing gebruiken?
Kinderen onder 1 jaar oud mogen geen honing vanwege kans op infantiel botulisme. Dit is gevaarlijk voor baby's. Hun darmflora is nog niet bestand tegen bepaalde sporen van bacteriën.

Laatste vraag: wat kun je verder vertellen over bijen van de Rietmeen?
Ramon vertelt dat er veel water (poeltjes) op de Rietmeen zijn en hij vindt het fascinerend om te zien dat bijen daar water uit drinken. Als je goed kijkt bij de paddenpoel dan zie je daar bijen op een blad op het water en dan drinken ze. Bijen werken door in het jaar. Als de buitentemperatuur onder de 10 graden Celsius wordt beschermen ze de koningin tot het voorjaar wordt. Als het in het voorjaar weer boven 10 graden Celsius of hoger is dan is de cirkel rond en beginnen ze weer te werken. De temperatuur in de kast is minimaal 20°C. Wanneer er een broednest is dan verhogen de bijen de temperatuur naar plm. 35°C.

Ik heb genoten van al deze leerzame informatie over de bijen en vond het een ontspannen gesprek en bedank hen beiden voor hun spaarzame tijd.

Hartelijke groet,
Mirjam Soppe